Ngèo đói và nghi ngại – bộ đôi nuốt chửng lòng nhân hậu và sự cảm thông
Có đôi ba chục lần tôi đã gặp những mảnh đời trôi nổi, những phận người cơ cực. Dù những lúc ấy lòng đầy băn khoăn nhưng tôi đã không sẵn sàng giúp họ được – bởi tôi nghèo, và tôi nghi, và tôi vô tâm.
Sáng nay trên đường, tôi bắt gặp hai phận người khó – mà tôi không giúp họ được. Đó là một người chú trung niên dẫn theo một người mẹ già qua đường. Vai của chú đeo một chiếc balo cũ màu xanh, sức nặng của balo – hay thứ gì đó mà tôi không biết làm đôi vai chú oằn xuống trong suốt đoạn đường. Chú dắt tay người mẹ già của mình đi qua những ồn ào và xô bồ của thị thành giờ đi làm. Người mẹ già chân đi một đôi dép lê cũ với đôi tất cũ đã ngả màu cháo lòng, mái tóc bà 2/3 đã bạc và cắt ngắn ôm sát mặt. Chiếc quần hoa thụng làm dáng đi của bà trông lê thê. . Hai người băng qua dòng người vội vã và đông đúc trên con phố Tôn Thất Thuyết, những chiếc xe máy lao vụt qua trước mắt họ, những chiếc ô tô lăn bánh hờ hững sau lưng họ. Tôi dõi theo bóng hai người suốt cả cái quãng họ băng qua vòng xuyến giữa Tôn Thất Thuyết và Trần Thái Tông, người chú một tay đỡ bà mẹ, một tay thỉnh thoảng đưa gấu áo lên lau mặt . Giữa cái nắng hanh của tháng chạp và tiết trời không mấy làm nóng bức, tôi đồ rằng chú đang lau nước mắt. Lòng tôi gợi lên một tình huống- Người chú ấy đưa bà mẹ đã già của mình xuống Hà Nội khám bệnh. Và một cái gì đó bất hạnh đã đổ ấp xuống hai con người ấy. Có thể là bệnh nặng, có thể là họ không có đủ tiền để chữa bệnh. Và giờ đây, người chú nom đã ngoại tứ tuần ấy dẫn người mẹ già của mình trở về nơi không còn hy vọng với một tâm trạng nặng nề. Sự nặng nề ấy trùm lên dáng hình họ, lên đôi chân họ, và trùm lên cả kẻ qua đường vô tình là tôi.
Tôi của lúc đó – balo một đống sách và ví thì có một đồng 50 ngàn, vài ngàn tiền lẻ kèm một quãng đường dài tôi cần bắt xe bus về. Tôi nảy ra ý định đến và đưa cho chú ấy 50 ngàn mà tôi đang có, bởi trông dáng đi của hai người thật cùng khổ. Và tôi thấy ở họ cần được giúp một cái gì đó.
Nhưng tôi đã bỏ qua
Sự hối hận đang ăn mòn trái tim tôi. Tại sao lúc đó tôi không giúp họ? Tại sao lúc đó tôi không hỏi thăm họ một câu. Lỡ như họ tìm đường ra bến xe. Hoặc 50 ngàn của tôi có thể giúp họ được một cái gì đó, dù rất rất nhỏ. Lúc đó tôi có thể tự xoay xở với đường về nhà của mình. Tại sao tôi lại mặc kệ và vô tâm lướt qua những phận người như vậy. Tôi lướt qua họ và đứng lại nhìn hai bóng người ấy lội qua dòng người và dòng xe đông đúc rất lâu, trong cô đơn và lẻ loi. Tôi nhìn họ và nhìn mình, và tôi thấy bất lực. Giá như… và tại sao???
Giá như tôi giàu có hơn, giá như tôi có nhiều tiền hơn. Tôi có thể sẵn sàng cho đi khi bắt gặp những phận người như vậy. Nhưng tôi vẫn hay tự vấn mình. Có thực là thế không? Có thực sự nghèo khó đã ngăn cản tôi giúp đỡ những phận người trôi nổi đi qua đời tôi? Có thực là tôi đủ nghèo khó để có thể dung thứ cho bản thân mình trước những vô tâm và mặc kệ như vậy. Có biết bao những người khác tôi, họ đã sẵn sàng cho đi ngay cả khi họ không đủ đầy. Vậy tại sao tôi lại ngồi tự biện minh cho mình rằng sự thiếu thốn của bản thân đã giết chết đi những nhân hậu và hảo tâm tốt đẹp.
Không, không thể biện minh rằng mình vẫn chưa đủ đầy để có thể san sẻ cho người khác. Không thể biện minh rằng lúc đó trong túi mình chỉ có 10 ngàn hay 50 ngàn nên không thể trao đi. Tất cả chỉ là do một từ thôi : Không sẵn lòng. Tôi không sẵn lòng trao đi. Chỉ thế thôi. Và nếu như tôi không sửa đổi thì cho dù mai sau tôi có đủ đầy hơn, giàu có hơn, chắc gì tôi sẽ giúp những phận đời trôi nổi tôi gặp trên đường, tôi sẽ lại gần họ và ngỏ lời giúp đỡ.