Thà giúp nhầm còn hơn bỏ sót

Đừng để sự hoài nghi giết chết những mầm mống của lòng cảm thông và lương thiện trong tâm hồn.

–

Đang cạp miếng bánh chuối cắn dở thì một tiếng kêu to dõng dạc và hào hùng kéo tôi ra khỏi sự giòn tan và béo ngậy của chuối và bột chiên:

– Chị ơi! Chị ơi em nhờ tí được không ạ?

Một bóng thanh niên nhỏ thó mặc toàn đồ đen đứng từ xa í ới gọi tôi. Điều đầu tiên tôi nghĩ đến là không biết nó nhờ mình bê hộ cái gì nặng nhọc chăng?Nhưng câu tiếp theo lại phủ định ý nghĩ ấy.

– Em mới lên Hà Nội, không có việc làm giờ em đói lắm.

Một phút khựng lại rồi trong đầu chỉ còn từ đói, tôi giơ ngay chiếc bánh chuối cắn dở còn nóng hổi trong túi giấy trên tay ra một cách vô thức. Em ngần ngừ và tôi dùng ánh mắt khích lệ em cứ tới lấy đi. Thúy ngồi bên cạnh thấy vậy đổi cho tôi chiếc bánh chưa bị cắn. Hai đứa làm tuần tự như kiểu đó là một trình tự tự nhiên. Cuối cùng bước lại gần chỗ chúng tôi ngồi và cầm chiếc bánh tôi đưa. Tôi nhìn em từ đầu đến chân, một đôi chân cáu bẩn đi trên đôi dép rách cũ mòn. Lúc đó tôi nghĩ hay là cho em thêm tiền nhỉ. Nhưng bởi một chút hoài nghi và cũng vì ý nghĩ trong ví lại chỉ còn duy nhất một đồng 100 ngàn. Mà cho đi 100 ngàn lại hơi nhiều ấy nhỉ? Vậy nên tôi chỉ đưa em chiếc bánh, em cảm ơn rất nhiệt thành và tôi thì lưỡng lự lăn tăn. Nhưng cuối cùng tôi vẫn để em đi mà không có ý định cho thêm bất cứ sự giúp đỡ nào.

Sau khi em đi rồi, Thúy ngồi bên cạnh nói với tôi:

-Tâm không sợ ư?

Tôi hỏi lại:

– Sợ cái gì?

-Sợ người lạ ấy.

Không, tôi không sợ, tôi không biết vì sao mình không sợ. Không phải vì tôi dũng cảm, cũng chẳng phải vì tôi giàu lòng tử tế. Chỉ là tôi không sợ, và người đói thì cần một miếng bánh hơn là tôi của lúc đó.

Thúy ngần ngừ nói thêm, có thể em ấy cần một chiếc bánh mỳ hơn là bánh chuối. Hoặc cần tiền. Tôi nghĩ bụng đúng thật. Chiếc bánh chuối của tôi cũng chẳng thể nào xua tan cơn đói được bao nhiêu. Lúc đó tôi bất chợt nhớ ra trong ví mình lúc đó là 95k tiền lẻ vì tôi đã mua một chai nước suối trước đó. Tôi lăn tăn, và nhìn về phía em vừa đi nhưng bóng em đã khuất dạng.

Chúng tôi ngồi lại ăn chung chiếc bánh chuối cắn dở của tôi. Lúc đó lòng bỗng dậy một mong muốn, tôi sẽ đuổi theo, tìm em, hỏi chuyện em và cho em tiền. Ăn vội miếng bánh chuối, tôi và Thúy lại lên xe tiến về phía nhà chúng tôi ở, cũng là hướng em đi và tôi dõi con mắt tìm em trong bóng tối nhập nhoạng của phố Hà Nội lúc 11h đêm. Con đường Hàng Bông buổi tối chẳng có mấy bóng xe. Chỉ còn một vài bóng điện sáng trước những ngôi nhà có người chưa ngủ. Tôi vẫn dõi mắt tìm em, để nếu có gặp tôi sẽ đưa cho em một ít tiền mà tôi đang có. Và đi một đoạn, tôi thấy vẫn cái bóng đen lầm lũi đó đang đứng cách xa nói gì với một nhóm người đang ngồi ăn nhậu. Tôi đi chậm chậm qua và nhìn thấy một người đàn ông trong nhóm ấy lấy túi ra, vo vo một cái gì đó và quăng về phía xem. Tôi dừng lại bên đường, nhìn em cúi xuống nhặt, đứng lên khoanh tay cảm ơn người ta rồi quay đi. Khi em vượt qua chúng tôi, tôi bèn đi sang bên đường và hỏi chuyện em. Tay em cầm 5 ngàn nhăn nheo vừa được cho nhìn tôi với ánh mắt sáng đen.

– Sao em lại xuống đây?

Em dõng dạc trả lời:

– Em xuống Hà Nội tìm việc mà không có việc.

– Quê em ở đâu:

– Em ở Hưng Yên, gần bến xe.

– Thế sao không về quê mà lại lang thang ở trên này

– Em không có tiền ấy. Mấy ngày nay em toàn ngủ ngoài đường xong mất hết đồ rồi.

Thế rồi tôi đưa em 20 ngàn. Nhìn quần áo em đầy bụi đường và vết bẩn, đôi chân lấm lem cảu bẩn đạp trên đôi dép cũ mèm. Tôi vẫn muốn hỏi tiếp:

– Nhà em có ai không?

– Có bố mẹ em 60 tuổi rồi.

– Tết rồi về quê đi thôi.

– Nhưng em không có tiền ấy

– Đi bộ được mà (Chả hiểu sao lúc đó tôi ói ra câu này).

– Nhưng xa lắm, sao đi được

– Đi bộ được (Tôi bị sao thế nhỉ, nhưng tôi vẫn nghĩ là đi bộ được)

– Những 5 60 cây cơ xa lắm

– Thế từ đầy về Hưng Yên hết bao nhiêu tiền

– 55 ngàn em bắt xe bus rồi xe khách là về được

– Thế em bắt xe như thế nào

– Em bắt xe bus ra bến xe Gia Lâm rồi đi xe khách

– Thế chị cho 50 ngàn nữa rồi về đi nhé

Tôi lấy thêm trong ví đồng 50 ngàn rồi đưa cho em. Nhưng vẫn không quên dặn thêm:

– Tết rồi về đi thôi, ở trên này bị đánh đó. Mấy người xấu họ đánh họ dụ làm việc xấu rồi công an họ bắt đi đó.

Em cầm đồng 50 ngàn của tôi rồi khoanh tay cảm ơn rất ngoan. Tôi nổ máy xe đi, em vẫn với theo câu cảm ơn dõng dạc. Cả cuộc hội thoại tôi luôn nhìn vào đôi mắt em. Một đôi mắt đen và thật. Tôi không nhìn thấy sự giả dối nào trong đôi mắt ấy. Và bởi em nhờ vả rất dõng dạc và đường hoàng đi, thế nên tôi chẳng thấy chút hoài nghi nào khi giúp em cả. Chúng ta luôn nói về sự hoài nghi khi cho người lạ một cái gì đó

Tôi không phủ định nó. Bởi hoài nghi là bản tính của con người. Nhưng tôi cũng nhớ trong một cuốn sách nào đó người ta đã nói rằng:

– Khi cho đi hãy chỉ nghĩ đến niềm vui của bản thân lúc cho đi, cũng đừng quá căn ke về việc của cho ấy sẽ đi như thế nào. Tôi cũng nghĩ rằng mỗi lần cho đi một thứ gì đó, là tự thân ta muốn cho. Vì cảm động, vì tình thương đồng loại, vì lòng tin tưởng, vì xúc cảm cá nhân – nó là của riêng ta. Đâu ai ép ta phải cho đi, đâu phải ta cho đi vì mục đích cao cả lớn lao nào. Đó chỉ là một hành động tức thời nảy sinh do cảm xúc chi phối. Vậy thì cớ gì ta phải tính toán thiệt hơn. Và cũng rất nhiều lần, chỉ vì sự hoài nghi tôi thấy mình đã bỏ lỡ biết bao những cơ hội giúp người có thể cần giúp đỡ. Tôi thấy sự hoài nghi này quá đáng sợ và sau mỗi lần bỏ lỡ đều tự nhủ rằng. Lần sau nếu được hãy cứ cho đi. Thà cho nhầm còn hơn bỏ sót